Tarihsel olarak bakıldığında “ülke çıkarı” kavramı, ulus devletin oluşum süreciyle birlikte gündeme gelmiştir. Dolayısıyla, kavramın bugünkü karşılığıyla “ülke çıkarı”nın temelde burjuva karakter taşıdığını söyleyebiliriz. Tarihteki bütün burjuva devrimlerinde ve bu devrimlere eşlik eden modern ulus devlet oluşum süreçlerinde belirgin bir ideolojik yapılanma da görülür. Daha “resmi” nitelik taşıyan bu ideolojik yapılanmada “ülke çıkarı”, milliyetçi bir...
I Eşitsiz gelişme, kapitalist üretim tarzına içsel süreçler ve dinamikler sonucunda ortaya çıkan evrensel bir olgudur. Zaman zaman kullanılan “eşitsiz gelişme yasası” terimi ise, adı üstünde bu olguya ilişkin yasallıkları ve bu yasallıkların açıklanmasını anlatır. Çok genel olarak eşitsiz gelişme olgusundan, kapitalizmi önceleyen tarihsel dönemler için de söz edilebilir. Ancak, bu dönemlere özgü eşitsiz gelişme...
Gelenek‘in bu sayısında başladığımız “çerçeve metin” ve “değerlendirmeler” modelinin ilk örneklerinden biri de bu yazı. Başlarken, ilk örneğin içerebileceği oturmamışlıklar, olası acemilikler için okuyucudan özür dilemeliyim. Metin Çulhaoğlu’nun çizdiği çerçevedeki dört bölüm makul ve bütünlüklü bir kurgu izliyor. Çalışma eşitsiz gelişme yasasıyla ilgili bir genel tanımla başlıyor, eşitsiz gelişme yasasını kriz dinamikleri ve zayıf halka...
Metin Çulhaoğlu’nun çerçeve yazısının dile getirdikleri ve çağrıştırdıkları üzerinden, tezler yazmaya, sorular formüle etmeye, bu sorulara yeniden düşünmeye, tartışmaya açık yanıtlar vermeye çalıştım. 1. Eşitsiz gelişmenin, kapitalizm öncesi toplumlar için de geçerli evrensel bir olgu ve eğilim olduğunu düşünüyorum. Geliştirilmesi ve derinleştirilmesi gerekiyor. Bugünkü bilgi ve ilgi düzeyimizde eşitsiz gelişmenin yasallıklarını kapitalist üretim biçiminden çıkarabildiğimiz...
I “Günümüzde burjuvazinin karşısında duran tüm sınıflar içinde yalnızca proletarya gerçekten devrimci bir sınıftır.” Komünist Parti Manifestosu‘nu yeniden okumak çok iyi bir bestenin müthiş bir yorumunu tekrar dinlemek gibidir. Besteyi ne kadar tanıdığınızı düşünürseniz düşünün her dinleyişinizde başka bir şey keşfedersiniz. Bu kimi zaman bir nota dizisidir, bir cümledir, kimi zaman ise sadece dahiyane bir...
“Eğer yazmam gerekirse, hem de iyi ve ayrıntılı bir şekilde yazmam gerekirse, o zaman benim bildiğimi başkalarının da bildiğinden, en azından bunu benim bildiğim gibi bildiklerinden kuşku duymam gerekir. İşte sırf bu nedenle düşüncelerimi açıklarım. Ancak onların bunu bilmeleri gerektiğini ve bilmelerinin mümkün olduğunu da varsayarım.” “Feuerbach Üzerine Tezler’in ani parıltılarına yakından bakan her filozof...
Marksist düşünceye, marksizme ilişkin yabancısı olmadığımız ve sıkça muhatabı kaldığımız eleştirileri biliyoruz. Bu eleştirilerden özellikle ikisinin öncelikle önemsenmesi gerektiğini düşünüyorum. Zira, bu eleştiriler üzerine bırakın dört başı mamur kuramsal açıklamaları, kimi girdilerin, zihin egzersizlerinin dahi yapılması, dünya ve Türkiye konjonktürünün zorlayıcılığı düşünüldüğünde anlam kazanmaktadır. Bu eleştirel yaklaşımların ilki, marksist düşüncede insanlığın ilerleyişinin kabalaştırıldığı, ekonomik-biyolojik determinizmle...
Sunuş yerine Az gelişmiş bir ülke olarak Türkiye, kendine özgü bir sermaye sınıfına sahip. Ülkenin iki yüz yıllık dinamikleri, Dünya’nın başka bir yerinde görülmeyecek denli korkak ve bir o kadar da beceriksiz bir sermaye sınıfı yaratmıştır. Korkaklık ve beceriksizlik “pişkinliği” beraberinde getirir. Sermaye sınıfımız, arkasındaki sefil tabloya bakmaksızın Cumhuriyet tarihi boyunca, özellikle de son elli...
Ali Mert Aydemir Güler Mesut Odman Metin Çulhaoğlu Metin Çulhaoğlu: Arkadaşlar ben yine her zamanki gibi bir sunuşla başlayacağım. Sanırım şöyle bir giriş yaparsak üzerinde yürümeye elverişli bir zemin yaratabiliriz: Daha gerilere gitmeden, 1960’lı yıllardan başlayarak günümüze kadar uzanan yaklaşık 45 yıllık tarihte Türkiye’de kültür, sanat ve edebiyat alanında hangi ana eğilimleri, hangi ana çizgileri...