Kasım ve Aralık Aylarında Türkiye’nin Dış Politikasından Önemli Başlıklar…
2 Kasım: Türkiye’de düzenlenen bir konferansa katılmak için gelen Almanya eski Başbakanı Gerhard Schröder, Tayyip Erdoğan’ın AB reformları konusunda başarılı performansıyla AB liderlerini şaşırttığını söyledi. Ayrıca Schröder, ekonomik kriz sonrasında gelişmekte olan ülkelerin öneminin arttığını söyledi.
3 Kasım: Slovakya’da bulunan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkiye’nin dış politikada eksen kayması yaşadığı eleştirilerine karşı çıktı. Gül, Türkiye’nin AB üyeliği hedefinden sapmadığını söyledi.
4 Kasım: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Kuzey Irak yönetiminden bakanların katıldığı bir toplantıda, “Kürt Açılımı”na tam destek sunulurken, DTP’ye insani duygularla hareket ettiği eleştirisi geldi.
6 Kasım: Sudan Devlet Başkanı El Beşir’in Türkiye’ye yapacağı ziyaret AB gündemine de taşındı. AB’nin Beşir’in gelmemesi için verdiği notada, “Türkiye gibi ‘Katılım Ortaklığı’nda imzası bulunan bir devletin, Roma Antlaşması’nın hükümlerini yerine getirmesi gerekir.” ifadesi kullanıldı.
9 Kasım: Sudan Devlet Başkanı El Beşir, Türkiye’de yapılacak İslam Konferansı Örgütü’nün toplantısına gelmekten son anda vazgeçti. Beşir’in AKP hükümetini zor durumda bırakmamak için bu kararı aldığı konuşuldu.
10 Kasım: İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad, İKÖ toplantısında yaptığı konuşmada “kapitalist sistemin iflas ettiğini” söyledi.
Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin Başkanı Mesud Barzani, Kuzey Irak’tan Türkiye’ye dönen PKK’lilerin şenliklerle karşılanmasının doğru olmadığını açıkladı.
11 Kasım: İngiliz Times gazetesi, Obama’nın Afganistan’a NATO’dan 4 bin ek asker göndermek istediğini, asker gönderebileceğini söyleyen iki ülkeninse İngiltere ve Türkiye olduğunu yazdı.
19 Kasım: FBI Başkanı Mueller’den, “Başta terör zanlıları olmak üzere, Türkiye içinden ve üzerinden hava, deniz ve demiryollarını kullanan tüm şüphelileri, biyometrik verileri kullanarak takip edin” talebi geldi. Parmakizi, ses, yüz, retina/iris gibi bilgilerden oluşan biyometrik verilerin paylaşılmasını da isteyen Mueller, “Böylece Türkiye’de ya da Türkiye üzerinden seyahat eden teröristleri izleriz.” gerekçesini sundu.
21 Kasım: CNN Türk’e insansız hava aracı Heron ihalesi ile ilgili açıklama yapan Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, “ihale yürürlükte, ancak İsrail ihaledeki şartları yerine getirmeli” dedi. İki ülke arasında imzalanan anlaşmaya göre İsrail’in Türkiye’ye toplam 10 insansız uçak teslim etmesi gerekmekteydi. Ancak geçen sürede İsrail sadece 2 uçak teslim edebildi.
24 Kasım: AKP’nin Kızılcahamam kampında açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu hükümetin “Yeni Osmanlıcı” projesini ilk kez açıkça dile getirdi. Davutoğlu, “Osmanlı’dan kalan bir mirasımız var. ‘Yeni Osmanlı’ diyorlar. Evet, Yeni Osmanlı’yız. Bölgemizdeki ülkelerle ilgilenmek zorundayız. Hatta Kuzey Afrika’ya açılıyoruz.” diye konuştu.
26 Kasım: Başbakan Tayyip Erdoğan ve beraberindeki bakanlar Libya’ya bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaret sonucunda iki ülke arasındaki vizeler kalktı, inşaat ihaleleri bağlandı, ticaret anlaşmaları yapıldı. Ziyaret sırasında Erdoğan’ın Davos çıkışı da övüldü. Başbakan Erdoğan, Türkiye-Libya İş Forumu’nda yaptığı konuşmada, iki ülke arasında bu yılsonu itibariyle 2 milyar dolar olan ticaret hacminin beş yıl içinde 10 milyar dolara çıkmasını hedeflediklerini söyledi.
29 Kasım: Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Nabucco projesinin ermeni açılımıyla bağlantılı olduğunu reddederken, açılımın Türkiye’nin Kafkasya’da üstlendiği rolle ilişkisine işaret etti.
10 Ekim 2009’de İsviçre’nin arabuluculuğunda başlatılan normalizasyon süreci kapsamında imzalanan protokolleri hatırlatan Davutoğlu, “Türkiye ve Ermenistan’ın tek başına ilişkilerini normalleştirmesinin, Güney Kafkasya’da kapsamlı bir normalleşme olmaksızın gerçekleşemeyeceğini” belirtti. Davutoğlu bu yanıtıyla, Türkiye’nin Güney Kafkasya’nın “normalizasyonu” adı altında, bölgeye ABD adına müdahale edebilmek için, Ermenistan ile ilişkilerini yeniden düzenlemek durumunda kaldığını dile getirmiş oldu.
1 Aralık: Cumhurbaşkanı Gül Ürdün’e gitti. Ürdün’ün bölgesel meselelere bakışının Türkiye ile neredeyse aynı olduğunu belirten Gül, iki ülke arasında vize uygulamasının kaldırıldığını ve Mısır ve Suriye’nin ardından Ürdün’le de bir serbest ticaret anlaşması imzalanacağını duyurdu.
2 Aralık: Ahmet Davutoğlu Atina’daki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı toplantısında Ermenistan ve Azerbaycan dışişleri bakanlarıyla görüştü.
3 Aralık: Abdullah Gül, ABD’nin Afganistan’da muharip güç talebine dair, “Biz savaşan durumda olmak istemiyoruz. Etkinlik artacak, ama şekline biz karar veririz” dedi.
6 Aralık: Başbakan Erdoğan ABD ziyareti öncesinde yaptığı açıklamada, “Irak, Afganistan, Pakistan, Ortadoğu, Doğu Akdeniz, Balkanlar ve Kafkasları kapsayan geniş coğrafyadaki gelişmeler, terörle mücadele ve kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, küresel mali kriz, iklim değişikliği ve enerji arz güvenliği gibi konularda görüş alışverişinde bulunacağız” dedi.
7 Aralık: Başbakan Erdoğan ABD ziyareti kapsamında Johns Hopkins Üniversitesi’nde yaptığı konuşmada, bazı çevrelerin maksatlı olarak Türk dış politikasının eksininin değiştiğini söylediklerini ve “bunun tamamen yanlış” olduğunu söyledi.
8 Aralık: Obama’nın Türkiye’nin İran konusunda önemli rol oynayabileceği konusundaki sözlerine karşılık İran Dışişleri Bakanlığı, “Türkiye’nin devreye girmesini istemiyoruz” açıklaması yaptı. Obama Erdoğan’la görüşmesinde Afganistan’da Türk asker sayısının artmasından memnuniyetini dile getirdi. Erdoğan ise Obama’ya Afganistan’da bir askeri eğitim merkezi kurulmasını önerdi.
9 Aralık: AB dışişleri bakanları toplantısından Türkiye’yle müzakerelerin gözden geçirilmesinin bir yıl ertelenmesi kararı çıktı.
10 Aralık: Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Ankara’nın Türk-Ermeni ilişkilerini normalleştirmeyi hedefleyen protokollerin uygulanmasını Dağlık Karabağ sorununa bağlamaya devam etmesi halinde, protokollerin uygulanması anlaşmasından uluslararası hukuka başvuracaklarını söyledi.
11 Aralık: ABD Savunma Bakanı Robert Gates, Erbil’de Mesut Barzani’yle görüştü ve “sizi yüzüstü bırakmayacağız” dedi.
13 Aralık: ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, “ABD için Karabağ başka, Türk-Ermeni diyalogu başka bir süreçtir” dedi.
15 Aralık: Şam’daki Türk-Arap Forumu’na katılan Davutoğlu, “Amacımız sadece ekonomik işbirliği değil, ekonomik entegrasyondur. Yani insanların mallarla birlikte ülkeler arası serbest dolaşımının sağlanmasıdır” dedi. Davutoğlu, Arap ülkelerinin yanı sıra Magrib, Kuzey Afrika ve Sahra Altı Afrika ülkeleriyle de ilişkilerin geliştirilmesine çalışıldığını söyledi. Bu çerçevede, bu bölgelerde 2009 yılı içinde 10 yeni Türk büyükelçiliği açma kararı alındığını ve 2010 yılında 5 büyükelçilik daha açılacağını belirtti.
16 Aralık: ABD’nin Afganistan ve Pakistan Özel Temsilcisi Richard Holbrooke, Taliban için savaşan insanların büyük çoğunluğunun ideolojik nedenlerden değil, para için ya da hükümete olan tepkilerinden dolayı bu işe girdiğini söyledi. Bunlar arasından “uzlaşılabilir” olanlara uzlaşmayı hedeflediklerini belirten Holbrooke, Türkiye’nin Afganistan’a muharip asker gönderip göndermeme kararını Türkiye’nin alacağını ve Türkiye’nin vazgeçilmez bir müttefik olduğunu söyledi.
17 Aralık: Abdullah Gül İklim Zirvesi’ne katılmak için Kopenhag’a gitti.
İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak’ın ocak ayında Türkiye’yi ziyaret etmesinin beklendiği duyuruldu.
18 Aralık: Abdullah Gül ve Şimon Peres Kopenhag’da görüştü. İsrail cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, “Cumhurbaşkanlarının, Türkiye ve İsrail arasında normal, olumlu ve istikrarlı ilişkilere dönülmesinde mutabık oldukları” vurgulanarak, Cumhurbaşkanı Gül’ün, Peres’in İsrail’e davetini kabul ettiği de belirtildi.
21 Aralık: Hükümet sözcüsü Cemil Çiçek, yurtdışında yaşayan yaklaşık 5 milyon Türkiye vatandaşı için bir “Dış Türkler Başkanlığı” kurulacağını duyurdu.
23 Aralık: Suriye ile Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısıyla ilgili konuşan Erdoğan, görüşmelerde Suriyeli ve Türk işadamları arasında birçok bağlantı kurulmasıyla övündü.
25 Aralık: Türkiye ile Azerbaycan arasında vizenin kaldırılmasıyla ilgili tören, Azerbaycan tarafından ertelendi.