Yeni Dünya Düzeni’nde Türkiye’nin yeri ne olacak? Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri’nin dağılması, Türkiye için yeni bir umut kapısı açacak mı? Bunların son on yılın Türkiye gündemine en fazla giren sorular olduğunu söylersek yanlış yapmış olmayız. 1991 yılında eski Sovyetler’e bağlı Kafkasya ve Orta Asya cumhuriyetleri bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bu yeni devletlerin, daha Sovyetler dağılmadan girilen kapitalistleşme...
“Ve acıdan dili tutulunca insanın, bir tanrı Çektiğimi anlatayım diye bana dil vermiş.” Goethe Dünya ülke, sınıf; yeni tehditler altında… Yenilik, tehditte değil ama, yenilik bu tehdide kimi sol anlayışlar tarafından boyun eğilmesinde. Tehdit, kültür emperyalizmi ise; teslimiyet, kitle kültürüne karşı kitle kültü üretmek; teslimiyet, siyaseti sınıfa değil medyaya yapmak; teslimiyet, ideolojik mücadeleyi medyatikliğe...
90’lı yılların ve aynı anlama gelmek üzere 1900’lü yılların sonuna gelinirken Türkiye’nin dünya kapitalizmi içindeki yeri epeyce belirginleşti; Avrupa kapitalizminin kıyısı… Üstelik Amerika’nın da itelemesiyle. Oysa, çok daha büyük umutların ve beklentilerin ortalığı sardığı bir dönemin sıcaklığı hala geçmiş değil… Gene de Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler, Müslüman dünya, Balkanlar gibi konularda abartılı gerici kampanyalarla içeride yaratılan...
Giriş İran’da 1978-1979 yularında Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin yurtdışına kaçması ve Şah rejiminin devrilmesinin ardından Nisan 1979’da kurulan İran İslam Cumhuriyeti, sosyal bilimciler ve uluslararası ilişkiler uzmanları tarafından anlaşılması ve analiz edilmesi güç bir sosyal olay olarak değerlendirildi. İran “İslam devrimi” batıda gerçekleşen devrimlere ve İran’da 1905-11 yıllarında yaşanan “anayasal devrim”e ideolojik açıdan benzemeyen bir...
Bu yazı bir polemik. Gecikmiş bir polemik. Bundan neredeyse iki yıl önce, yurtdışında yaşayan Türkiyeli Marksist aydınların çıkarttığı “Sosyalizmin Sorunları” kitap dizisinin ikinci sayısı yayınlandı. Demir Küçükaydın’ın “Enternasyonalizmin Sonu” başlıklı çalışması, kitabı “taşıyan” yazı olarak öne çıkıyordu. Çalışmanın herhangi bir yankısına, tartışmaya ben rastlamadım. Titiz bir izlemede bulunduğumu iddia edemeyeceğim. Dolayısıyla hiçbir yankısı olmadı, diyemeyeceğim,...
Kapitalist Türkiye çok mu önemli? Sovyetler Birliği’nin dağılmasını takip eden yıllardaki Türk dış politika pratiğine genel bir bakış amacını taşıyan bu yazıya yukarıdaki soruyla başlamak özellikle gerekiyor. Ama sorunun yanıtından önce, bir kontr-tavır geliştirmek ve yazıyla doğrudan ilgisi olmasa da, kestirip atmak arzusunu gemleyemiyorum: Sosyalist Türkiye çok önemli olacak… Gelelim ilk sorumuzun nereden çıktığına… Emperyalist...
Bir zamanlar dünyayı anlamak kolaydı. Bir tarafta tanrının desteklediği iyiler, diğer tarafta şeytanla ittifak halindeki kötüler vardı. Gerçi bu iki cepheyi birbirinden ayırmak her zaman çok kolay olmazdı. Kötüleri tehlikeli yapan, iyilerin arasına sızmaları, onları yoldan çıkarmaya çalışmalarıydı. Sözgelimi, tanrının yeryüzündeki gölgesi olan padişah ya da kralın çevresinde her zaman onun aklını çelmeye ve onu...
Che’yi anlatmak kolay değil. Düşüncelerinden kimi konulardaki tezlerinden yola çıkarak gerçekleştirilecek bir anlatım zayıf ve kuru kaçıyor. Yaşamına ve yaptıklarına dayanan bir anlatım ise örnek bir yaşamın güzellemesinden öteye geçemiyor ve daha çok edebi bir söylemin alanına giriyor. Che’yi anlamak ise mücadelenin insanı için hiç zor değil. Çünkü klasik bir ifadeyle Che “mücadelede yaşıyor”. Che’yi...
Ortadoğu geçmişten beri dünyanın en gerilimli bölgelerinden biri oldu. Bugün de, “bölgesel yeniden yapılanma” süreci ile uluslararası politika gündeminin ilk sıralarında yer alıyor. Gerek bölgesel dinamiklerin zenginlik ve karmaşıklığı, gerekse sürece dışarıdan müdahil olmaya çalışan öznelerin çokluğu, Ortadoğu’ya ilişkin analizin çok boyutlu olmasını gerektiriyor. Ortadoğu’yu dünyanın sürekli kaynayan kazanı haline getiren, kuşkusuz, bölgeye dönük emperyalist...
Yazının başlığı doğru . Ama hemen çağrıştırdığı manada değil… Tabii biz oradaydık. Ama biz orada yalnız değildik. Rusya’da komünizmin sahipleri, Rus komünistleri vardı ve sanıldığından çok daha kalabalık, coşkulu ve umutluydular. Eski sosyalist ülkelerden gelen yoldaşlar da vardı, sosyalizm mücadelesini sürdüren ülkelerden gelen yoldaşlar da. Ama işin hoş ve umutlu yanı, bu insanlar Moskova’ya bir...