Reel Sosyalizm – Sayfa 9

Bundan yaklaşık sekiz yıl önce Gelenek’te yer alan bir yazımda Garbaçov yönetiminin “Stalin döneminin kimi yaklaşım ve gözde uygulamalarına yönelik ciddi eleştiriler”de bulunmasının doğal olduğunu yazmış ve hemen eklemiştim: İpin ucu kaçmadığı sürece… İpin ucu kaçtı; Stalin dönemine dair değerlendirmelerdeki akıl almaz nefret, sosyalizmin kazanımlarına, komünist ideallere dönük düşmanlığın bir uzantısı olarak dizginlerinden boşaldı. Stalin...

Aydın Giritli

Sayı 49|Mayıs 1995

Reel Sosyalizm Ulusal Sorunu Çözmüştü… Sovyet Deneyi ve Ulusal Sorun

Reel sosyalizm deneyimi içinde ulusal sorun politikaları kritik bir önem taşır. Bunu herkes kabul edecektir. Büyük olasılıkla da çoğunluk, 1988’de patlak veren ve sonuçta Sovyetler Birliği’ni dağılmasına varan, ama bunun ötesinde tüm dünyada ulusal-etnik mücadelelere start veren “felaket” manzarasında reel sosyalizm deneyimine ne fatura çıkartılması gerektiği sorusunu ilk satıra yazacaktır. Bu çalışmaya, son yılların milli...

Selim Denizci

Sayı 49|Mayıs 1995

Ekim’in Merceğinde Aydınlar, Sosyalizm ve Parti

“….Geleceğin komünistlerin olduğunu engin bir ürküntüyle, bu bunaltıyla kabul etmiştim. -Ah ne yazık!- Demek pek de yanılmamışım… Onların kaba elleri, gönlümde apayrı bir yeri olan güzelim mermer heykellerin hepsini kırıp dökecek; onlar sanatın şairin öylesine tutkun olduğu fantastik oyuncaklarını ve oyun araçlarını paramparça edecekler; benim defne korularımı yerle bir edip, yerine patates ekecekler…” Yukarıdaki alıntıyı...

Süha Noyan

Sayı 49|Mayıs 1995

Ekim Devrimi, Sovyet Deneyimi ve Sağlık

Yetmişyedi yıl önce dünya Ekim devrimiyle sarsıldı. İktidarı alan Bolşevikler, sanayiden tarıma eğitimden sağlığa bilimden sanata kadar her alanda ciddi değişiklikler yaptılar. Hedef, kendi ülkelerinden başlayarak dünyayı değiştirmek, sınıfsız ve sömürüşüz bir toplum yaratmaktı. Bu uğurda, “kar”ı değil insanı merkeze koyan bir düzen kurmaya çalıştılar. Çeşitli alanlarda ciddi mesafeler katettiler. Bu yazıda, yaşanan 70 yıllık...

Zeynep Kor

Sayı 49|Mayıs 1995

Reel Sosyalizm Dersleri ve Geleneğin Sosyalizmi Kısıtlı bir Deney: Çin Halk Cumhuriyeti

Gelenek’in bu sayısı başta Sovyetler Birliği olmak üzere, reel sosyalizmle ilgili değerlendirmeleri içeriyor. Reel sosyalizm deneyimleri içerisinde, siyasi bir tercih olarak bizim “mesafeli” baktığımız bir deneyim olan Çin Halk Cumhuriyeti de yer alıyor. Önce teorik/tarihsel ve siyasal kimi hatırlatmalar yapmak gerekiyor. Çin deneyiminin, ya da ona dair “teorilerin”, Marksist teorinin tarihinde bir katkı olmadığım iddia...

Gelenek

Sayı 49|Mayıs 1995

Sosyalizm Tarihinden Portreler | Che Guevara: Devrimi Yaşamak

Che’yi anlatmak kolay değil. Düşüncelerinden kimi konulardaki tezlerinden yola çıkarak gerçekleştirilecek bir anlatım zayıf ve kuru kaçıyor. Yaşamına ve yaptıklarına dayanan bir anlatım ise örnek bir yaşamın güzellemesinden öteye geçemiyor ve daha çok edebi bir söylemin alanına giriyor. Che’yi anlamak ise mücadelenin insanı için hiç zor değil. Çünkü klasik bir ifadeyle Che “mücadelede yaşıyor”. Che’yi...

Erdoğan Berkan

Sayı 48|Ocak 1995

Bir Eylül Günü… Komünistler Moskova’da

Yazının başlığı doğru . Ama hemen çağrıştırdığı manada değil… Tabii biz oradaydık. Ama biz orada yalnız değildik. Rusya’da komünizmin sahipleri, Rus komünistleri vardı ve sanıldığından çok daha kalabalık, coşkulu ve umutluydular. Eski sosyalist ülkelerden gelen yoldaşlar da vardı, sosyalizm mücadelesini sürdüren ülkelerden gelen yoldaşlar da. Ama işin hoş ve umutlu yanı, bu insanlar Moskova’ya bir...

Cemal Hekimoğlu

Sayı 43|Ekim 1993

Türkiye II. Savaş’ta Onurumuzla Oynayan Tarih

II. Dünya Savaşı burjuva tarihçilerine göre kimi rastlantıların talihsiz bir biçimde biraraya gelmesinin ürünü oldu. 20. yüzyılın en berbat kesitinin sorumluluğu kapitalizmin üzerinden alınarak çokça Hitler’e, biraz komünistlerin dik kafalılığına, biraz da kadere bağlandı. Silah tekelleri ABD ve İngiliz emperyalizmlerinin savaşçı gelişimi, uluslararası gericiliğin anti-Sovyet hezeyanları sürekli olarak sumen altı edildi. Oysa, yalnızca bugünden bakanlar...

PKP

Sayı 43|Ekim 1993

Portekiz Komünist Partisi 14. Kongre -Siyasi Karar-

Burada yer alan metin Avrupa’nın halihazırdaki en etkili komünist partilerinden birisi olan Portekiz Komünist Partisi’nin, geçtiğimiz yılın sonunda yapmış olduğu Kongre’de alınan kararların “Uluslararası Durum” bölümüdür. Parlamentoda temsil edilip de marksist-leninist kimliğini korumakta titizliğini sürdürme başarısını gösteren PKP’nin değerlendirmesinde Sovyetler Birliği’ndeki çözülüş süreci, Yeni Dünya Düzeni ve kapitalist dünya sisteminin dinamikleri inceleniyor. Reel sosyalizmin çözülüşü...

Kemal Okuyan

Sayı 43|Ekim 1993

Umutsuz Olma Hakkımız Yok! Küba İzlenimleri

Bir komünistin 1993 Temmuzu’nda Küba’ya giderken zihnini ne türden sorular işgal edebilir? Amerika kıtasının bu (her zaman) tek sosyalist ülkesini bundan on yıl kadar önce ziyaret etme fırsatını bulsaydım, elbette “sosyalizmin Küba’da nasıl hayat bulduğu, hayatın sosyalizmle nasıl gittiği” soruları öne çıkardı. Oysa durum on yıl öncesinden çok farklıydı. Kafamdakiler de… Direnebilecekler miydi? Küba’da sosyalizmin...