Bir teknoloji müzesindeyim, diyordum kendi kendime; hiçbir karanlık yanı yok bunun, belki biraz donuk, ama zararsız bir ölüler ülkesi. Müzeleri bilirsin, La Jaconde’un bugüne dek hiç kimseyi yuttuğu görülmemiştir. Watt’ın makinesiyse beni hiç yutmazdı; olsa olsa Ossiancı ve neo-gotik soyluları korkutabilir o. Umberto Eco, Foucault Sarkacı Anahtarı olmadan Filozofların Gül Bahçesi’ne girmeye çalışan kişi, ayakları…
Hakkında sayısız şey söylenebilir, ki söylendi. Hakkında ciltlerce kitap yazılabilir, ki yazıldı. O yüzden, ve kaçınılmaz olarak, insanlık tarihine damga vurmuş, dolu dolu bir yaşam sürmüş her büyük kişiliğe dair birşeyler yazmak isteyen herkesin karşı karşıya kaldığı soruyla biz de muhatabız: Hangi yönünü anlatmalı? Neresinden tutmalı? Yanıtımın kişisel, ve biraz da duygusal olduğunu itiraf etmeliyim….
Kremlin Duvarı, bir mezarlık olmanın ötesinde, “Sovyet Panteon”u olarak hep ilgi çekici bulundu. Yıllar geçtikçe, duvara eklenen isimlerin sayısı arttıkça “Kremlin Duvarı’na gömüldü” Sovyet insanının ezberinde yer edinen bir deyiş haline gelir. Öyleki duvarda gerçek anlamıyla gömülebilecek yer kalmadığında, sadece ölülerin küllerinin duvara yerleştirilmesi söz konusuyken bile bu deyiş bozulmaz. “Hiç olmazsa gerçeğe uygun hale…
İddia edilen odur ki, neoliberalizm ve kapitalist küreselleşme iflas etti. Doğal kaynakların sınırsız ve hesapsız tüketimi, kamu hizmetlerinin tümden ticarileştirilmesi, reel sosyalizmin çözülüşü sonrası beklenen barış ve demokrasi ikliminin gelişimi yerine otoriter rejimlerin ortaya çıkması, servet ve gelir eşitsizliğinin görülmemiş ölçüde artması, söz konusu iflasın başlıca nedenleri arasında sıralanıyor. Sınıflı toplumlarda mevcut düzenin iflas etmesi,…
Marx’ın döneminde devrimci sınıfı aramak Bugün işçi sınıfının tek devrimci sınıf olduğu genellikle tartışılmadan kabul ediliyor. Şu veya bu şekilde sosyalist devrimci olmayan siyasetler sosyalizme mesafe koyarken bu konuyu bulanıklaştırmayı tercih ediyorlar. Bazen sosyalizmin neden olmayacağına ilişkin gerekçeler üretmeye çalışırken, çok zayıf bir tez olan “günümüzde işçi sınıfının kalmadığını” geveleyebiliyorlar. Ancak Marx ve Engels’in gençliğinde…
Komünist ve İşçi Hareketi Tarihinde Revizyonizm Geçen yüzyılımızın başlarında emperyalizm tarafından çıkarılan kanlı dünya savaşı sonrasında, insanlığın savaş ve emperyalizmden kurtuluşunu sağlayan kuşkusuz Rusya’daki Büyük Sosyalist Ekim Devrimi’dir. İtalyan işçilerinin bir şarkısında bu umut ifadesini şöyle buluyordu: “Doğuda yükselen ışık, aydınlığı ile gitgide her yeri parlatıyor. / Batı’nın ufku dahi kızıla boyanmaya başladı. / Ve…
Emperyalizm altında proletarya ile burjuvazinin tarihsel karşılaşmasının sonucunu biçimlendiren bir başka belirleyici etken, proletaryanın anti-emperyalist ulusal kurtuluş hareketlerini kendi müttefiki yapabilmesiydi. Yeni tarihsel koşullarda, Lenin ulusal sorunun ve ulusal kurtuluş hareketlerinin sorunları ile bunların işçi sınıfının tarihsel misyonu açısından öneminin derin ve kapsamlı bir çözümlemesini yaptı. Lenin’in ulusal ve ulusal-sömürgesel sorunlar alanındaki düşünceleri devrimci Marksist…
Fransa’da İç Savaş Marx’ın, Uluslararası Emekçiler Derneği (yani I. Enternasyonal) adına kaleme aldığı, 1870 Fransa-Almanya savaşı ve Fransa iç savaşı ile ilgili çağrıları içerir. Fransa-Almanya savaşı üzerine olan ilk iki çağrı, daha çok bir durum değerlendirmesi niteliğindedir ve Fransa ve Avrupa proletaryasına siyasal görevler gösterir. Fransa iç savaşına dair olan çağrıda ise, Marx bir yandan…
Savaş, sözlükte “devletlerin diplomatik ilişkilerini keserek giriştikleri silahlı mücadele” olarak tanımlanıyor. Savaşın aracı olan silah öne çıkarılmış; tanımın içi boşaltılmış. Oysa tanımın anahtar kavramı ve öznesi devlet; gizlenen temel fiili ise şiddet. Tarihsel materyalizm, savaşın nedenselliğini maddi dünyanın ilişkilerinde aramamız gerektiğini söylüyor. Sınıfsal boyut teorinin ışığında görünür hale gelir; bu, çoklukla derin bir çözümlemeyi gerektirir….
“Marx ve Engels (…) [Alman ideolojisi ile] birlikte idealizmle hesaplaşmalarını geri dönülmez bir noktaya taşımış, tarihsel materyalizmin üzerinde yükseleceği zeminin temel taşlarını yerli yerine oturtmuştur. Bundan sonrası tarihsel materyalizmin bütünsel ve sistemli şekilde kuruluşu, ekonomi-politik çalışmalarının ürünü olmuş(tur)” . Marksist tarih anlayışının doğum sürecinin 1848’de Komünist Manifesto’nun kaleme alınması ile tamamlandığı söylenebilir. Teoriden pratiğe, bilimden…