Jakobenizm / İttihat Terakki / Kemalizm

Egemen sınıfın organik aydını olarak Türkiye siyasi eliti, kısıtlı kavramsal olanaklarını sonuna kadar sömürmek konusunda olağanüstü bir yetenek geliştirmiştir. İçli dışlı giyilen giysilere benzer şekilde, yıpranan ya da kanıksanan söylemler ters çevrilip, yeniden kullanılma “şansı” elde eder. İşin acıklı tarafı, bu akıllara zarar üretime bizzat muhalif kesimler tarafından da omuz verilmesidir. Bu duruma, “Dostlarınıza fazla...

Deniz Kalyoncuoğlu

Sayı 123|Ocak 2014

Eskisiyle Yenisiyle CHP

Bugünün ve Yakın Tarihimizin CHP’si Yakın siyasi tarihimizin tanığı olan orta yaşlı sol cenah için CHP, bugün sürekli geriye giden çizgisi ile sol adına ilgilenilmeye değmez bir sepete atılmış durumdadır. Bunu biraz da sol-sosyalist çizgimizin saflığının bir dışavurumu olarak yapmak zorunda hissettik kendimizi. CHP, sağa gittikçe yaklaşan çizgisine rağmen, bugün ana-akım seçmenin önünde seçim sandığında varlık...

Volkan Karakoç

Sayı 119|Mart 2013

Titizlikle Eşelenmesi Gereken bir Alan: Otuzlarda Cumhuriyet’in “Irk” Sorunsalı

Zafer Toprak Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji İstanbul: Doğan Kitap, Nisan 2012 616 sayfa Erken dönem Cumhuriyet sıklıkla ırkçı kadroların şekillendirdiği ve egemen olduğu bir dönem gibi sunulur. Bunda kuşkusuz Kemalizmin aydınlanmacılığının eksikli ve eklektik yapısının sunduğu “olanakların” payı büyük. Bu anlamda, inceleyeceğimiz tarihsel kesitin çok farklı veçheleri olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Yani bir yandan ilkçağa...

Metin Çulhaoğlu

Sayı 117|Kasım 2012

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Modernleşme: Elitlerin Zorlaması mı?

Önce, yazının ele alacağı temel sorunu ortaya koyalım: Türkiye’de bir kesim aydın, önce İttihat ve Terakki dönemine, sonra 1923’te başlayıp yaklaşık 20 yıllık bir döneme damgasını vuran Cumhuriyet dönemi “devrimlerine” hayli sert eleştiriler yöneltmektedir. Elbette sorun, İttihat ve Terakki ve Cumhuriyet dönemi uygulamalarının şu veya bu yönleriyle eleştirilmesinden kaynaklanmamaktadır. Bu tür eleştiriler, başta sözü edilen...

Aytek Soner Alpan

Sayı 116|Nisan 2012

Geçmişin Siyasal Yeniden Üretimi Olarak Tarih: Tarihle Yüzleşmek Söylemi

Millet inşası çok-boyutlu bir süreç, bu durum da milleti var eden milliyetçiliğin çokboyutlu olmasını gerektiriyor. Bu çok-boyutluluk, milliyetçiliği farklı noktalardan açıklamaya çalışan pek çok kuramın ortaya çıkmasına sebebiyet veriyor. Milliyetçiliği modern bir kavram olarak açıklamaya çalışan burjuva düşünürlerden birisi Ernest Renan’dır. Ernest Renan, milliyetçilik çalışmalarının kurucu metinlerinden kabul edilen 1882 tarihli “Millet Nedir?” (“Qu'est-ce qu'une...

Kemal Okuyan

Sayı 112|Ocak 2011

Türkiye’de Anti-Komünizmin Gelişiminde “Kuruluş” Uğrağı

“Size bahşedilenle mutlu olmasını bilin. İşiniz cepte. Aile çevrenizden dışarı adımınızı atmayın, hep ana-babanızla, karınızla ve çocuklarınızla kalın. Evin idaresiyle ve eğitimle ilgili meseleleri düşünün. Sizin hayat felsefeniz bu olmalı; zira böyle yaparak uzun süre mutlu olursunuz. Memleket meselelerine gelince, nefesinizi boşuna tüketmeyin. Memleket meseleleri çok zaman ve bütün işçilerin koşullarını kavrayacak çok keskin bir...

Erman Çete

Sayı 108|Ocak 2010

Dört Dağın İçindeki Dersim Yahut Tarih Öncesi Köpekler

“Ulusallık sorunu bir dünya devrimi sorunu olduğuna göre, olumlu ya da olumsuz niteliği, ancak dünya devrimine oran ve görecelilikle belirir.” Genel olarak ulusal sorun, Türkiye özelinde de Kürt sorunu daha önceleri defalarca Gelenek sayfalarında, değişik boyutlarıyla işlendi. Ulusal sorun konusunda, konuşan ve konuşabilecek herkes açısından söylenmesi gerekenlerin söylendiğinde ısrar etmek durumundayız. Güncel politik konumlanışların bu...

Aydemir Güler

Sayı 99|Mayıs 2008

Kemalizm… Var mı? Yok mu?

Burjuva devrim sürecine ve bu sürecin ürünlerine kolaycı yaklaşımları sevmeyiz. Kolaycılıkla işin içinden çıkılamıyor çünkü… Türkiye’nin kapitalistleşme süreci, işin sahibi burjuvazinin bile devrim diye adlandırmaktan kaçınmaya çalıştığı ölçüde ağır aksak yaşanmış, burjuva aydınlanma süreçleri pek yüzeysel geçmiştir. Buna karşılık bugün geleceğe uzanmak isteyenlerin bu tarihi miras olarak sahiplenmemeleri olacak şey değildir. Dahası eksikli ve tartışmalı...

Metin Çulhaoğlu

Sayı 99|Mayıs 2008

“Türkiye’nin Düzeni”: Var mı?

“Türkiye’nin Düzeni” (1968) 1960’lı yılların en önemli çalışmalarından biridir. Çalışmanın önemi, siyasal konumu ve bağlanması net bir yazarın (Doğan Avcıoğlu), en titiz akademisyenlerin bile dudak bükemeyecekleri bir bilgi ve belge zenginliğini okura sunmasından kaynaklanır. Okurun, bu bilgi ve belge zenginliğinden “stratejik ipuçları” çıkarması hiç de güç değildir. “Türkiye Üzerine Tezler” (1978) ise 70’li yılların en...

H. Meriç Algün

Sayı 99|Mayıs 2008

Türkiye Halklarının Kurtuluş Savaşı

İsmail Hakkı Çıtak Yoldaş’ın anısına, saygıyla… “…Bir sosyalist devlet olarak Türkiye Cumhuriyeti, ülkede yaşayan tüm uluslardan işçilerin, emekçilerin, köylülerin, aydınların ortak çabasının ürünü olacaktır. Sosyalist cumhuriyet, yüzyıllardan bu yana bu coğrafyada boy atmış bütün ilerici atılımların, bu atılımların öncü gücü olan toplumsal hareketlerin, halk kahramanlarının mirasını devralıp gelecek kuşaklara taşıyacaktır. Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı...

Enter your email Address