Siyaset, Ticaret ve Tarikat Üçgeninde Kürt Aşiretleri

Özkan Öztaş Türkiye tarihinde Kürtlerden söz edildiğinde, aşiretler mutlaka bahsedilen unsurların başında gelir. Üstelik bu durum yalnızca siyasi değil, ticari ve dini ilişkilerde de kendini gösterir. Başka bir ifadeyle, bu üç unsur olmadan aşiretlerin varoluşunu tanımlamak bir yanıyla eksik kalır. Kürt aşiretlerine dair tartışmalar ve araştırmalar, Osmanlı dönemine kadar uzanır. Salnameler ve aşiretlerin yer değişikliklerinin…

Devamı...

Aşiret, Tarikat, Siyaset: İstanbul’dan Süleymaniye’ye Nakşi-Halidi Kardeşliği

Orhan Gökdemir Kürtlerin Osmanlı hâkimiyetine girmesi Yavuz Sultan Selim döneminde İran’da bir hanedan kurmayı başaran Safevi tarikatına karşı yapılan Osmanlı seferleri sonrasında gerçekleşti. Safevilerin Osmanlı için yarattığı tehdit Osmanlı Devleti ile Kürt aşiretleri arasında bir ittifak kurulabilmesi için ortamı hazırlamıştı. Safeviler Sünni kökenli olmalarına rağmen Şiiliği resmi mezhep olarak kabul etmişti. Martin van Bruinessen “Bu…

Devamı...

Gencecik bir heyecanı hiç yitirmemek: Çok yaşa, çoğalarak yaşa Nâzım Hikmet!

Değerli dostlar, sevgili yoldaşlar Öncelikle, Yunanistan Komünist Partisi’ne, ülkemizden çıkan, ama hepimize, bütün dünya halklarına ait bir değer olan, büyük şair Nâzım Hikmet’i konu edinen bu etkinlik dizisini hazırladıkları için teşekkür ederek başlamalıyım. Bize de burada bulunma fırsatı tanıma inceliğini göstermiş olmaları vesilesiyle, Türkiyeli yoldaşlarınızın içten selamlarını ve dayanışma duygularını iletmeliyim. Bu etkinliğin, ölümünün 52’nci…

Devamı...

60 yıllık bir muhasebe konusu: 27 Mayıs

Hatırlayalım[*], Cemal Süreya’nın kısa Türkiye tarihini. Beş kısa şiirden oluşan bütününden, üçünü seçip alalım. Nasıl başlıyordu? “Şelaleye / Düşmüştür / Zeytinin dali; / Celaliyim / Celalisin / Celali”… Tarihsel bir olgudan çok, kavramsal bir izleğe bakacak olursak, neden bir dizi farklı örneğin yerine, 16. yüzyılın sonlarından 17. yüzyılın başlarına kadar süren bir “isyan” hareketinin kuşatıcı…

Devamı...

Fabrikalardan mücadeleye: 15-16 Haziran

15-16 Haziran 1970…[1] Ülkemiz işçi sınıfı mücadelesinde önemli iki gün. Bu iki gün boyunca işçiler İstanbul ve Kocaeli’de fabrikalardan çıkarak şehir merkezlerine doğru yürüyüşe başladı. İstanbul’da Anadolu yakasında Ankara asfaltından Kartal- Kadıköy’e, Levent’teki fabrikalarından Şişli Taksim yönüne, Eyüp bölgesindeki işçiler Topkapı’ya doğru yürümeye başladı. Bakırköy’deki fabrikalarından çıkan işçiler Londra asfaltından yürüdü. İki gün kent merkezlerine…

Devamı...

Türkiye meselesi üzerine tezler [ilk taslak]

1. Avrupa’nın en büyük kapitalist ülkelerini saran bugünkü savaş emperyalist, gerici, haksız bir savaştır.[1]Bu savaş, İngiltere ve Fransa’nın emperyalistleri tarafından soygunla ele geçirdiklerini korumak ve yeni gasplar hedefiyle, Almanya’nın emperyalistleri tarafından ise sömürgeler, hammadde pazarları, nüfuz alanları ele geçirmek için yürütülüyor. Savaşa henüz dolaysızca girmemiş olan diğer emperyalist güçler (mesela ABD, İtalya) bu savaşa katılımlarını…

Devamı...

1939. Türkiye, Avrupa, Sovyetler Birliği. Bir Komintern belgesi

Daha önce birkaç defa, muhtelif vesilelerle, 1939 belgeleri üzerine çalıştığımı yazmıştım. Önceleri sadece birkaç yüz sayfalık bir belgeler derlemesi yapmak niyetindeydim; ancak konuya daldıkça bunun yeterli olmayacağını fark ettim. Böylece odağında Türkiye’nin olduğu bir 1939 tarihi ortaya çıktı, üstelik bu tarih ilk tahminlerimin de çok ötesine geçti ve 1.000 sayfayı açtı. Bunun yaklaşık 600 sayfası…

Devamı...

Bir Komintern Belgesi

Gelenek’in bu sayısında heyecan verici bir belgeye yer veriyoruz. Değerli araştırmacı Hazal Yalın’ın Rusya Devlet arşivlerindeki çalışmaları sırasında ulaştığı ve Türkçeye kazandırdığı belgeyi kendisinin çevirisi ve bir sunuş yazısıyla yayınlıyoruz. Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında 19 Ekim 1939’da Ankara’da imzalanan üçlü “karşılıklı yardım anlaşması” Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslararası konumlanışındaki kırılma noktalarından biridir. Dümenin İngiltere liderliğindeki Batı…

Devamı...

Osmanlı Devleti’nin el konan savaş gemilerini 2021’de hatırlamak – Bir başka 29 Ekim yazısı

NATO kendi müttefiklerine ne kadar güveniyor? Önce Rus S-400 hava savunma sisteminin müşterisi olan Türkiye’nin F-35 projesinden çıkarılması ve sonra Fransa’nın Avustralya’yla imzaladığı denizaltı ihalesinin iptali, her şey bir yana, NATO içinde büyüyen çatlaklar olduğunu ortaya koyuyor. Bir müttefik ülkenin ısrarla hava savunma sistemlerinden yoksun bırakılması ya da bir başka müttefikin beş yıl önce imzaladığı…

Devamı...

Kira fiyatları, barınma sorunu ve daha nicesi: Piyasa Tanrısı kurban istiyor!

Yükselen kiralar, yurtsuz kalan ve nitelikli barınma imkânı bulamayan öğrenciler… Son haftaların değişmez gündemleri. Elbette, pandemi önlemleri nedeniyle kapalı kalan üniversitelerin yaklaşık 1,5 yılın sonunda yeniden açılmış olması, ekonominin gidişatı gibi nedenleri var bu sorunların büyümesinin. Ancak, barınma olanaklarının farklı değişkenler karşısında bu kadar duyarlı olması bile başlı başına bir sorun. Ve bu sorunu tetikleyen,…

Devamı...